زوایای پنهان «موقعیت مهدی» | درباره سریال «عاشورا» که پازل اولین فیلم حجازی فر را کامل کرد

محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز؛ نسخه سریالی فیلم «موقعیت مهدی» با عنوان «عاشورا» از تلویزیون پخش شد. این مجموعه بی تردید یکی از بهترین پروژه‌های رسانه ملی در سال‌های اخیر محسوب می‌شود که علاوه بر به رخ کشیدن هنر تیم تولیدکننده، ظرفیت‌های تلویزیون برای مشارکت در تولید آثار فاخر را نیز به مسئولان حوزه فرهنگ یادآوری می‌کند.

حاصل نخستین فعالیت سینمایی هادی حجازی فر در مقام کارگردان، سه بار موردتوجه مردم قرار گرفت. «موقعیت مهدی» اولین بار در چهلمین دوره از جشنواره فیلم فجر، با نامزدی در یازده رشته و کسب پنج سیمرغ بلورین بهترین فیلم (حبیب ا... والی نژاد)، بهترین موسیقی متن (مسعود سخاوت دوست)، بهترین صدابرداری (مسیح حدپور سراج)، بهترین جلوه‌های ویژه میدانی (ایمان کرمیان) و بهترین فیلم اول
(هادی حجازی فر)، موردتوجه منتقدان قرار گرفت. کمی بعد، اکران عمومی این اثر، موج دوم توجه مردم را جلب کرد و اخیرا پخش آن در قالب یک مینی سریال با نام «عاشورا» زوایای تازه‌ای از این فیلم تحسین شده را برای مخاطبان روشن کرده است.

«عاشورا» اثری با محوریت زندگی شهید مهدی باکری است که روایتی گیرا وزنده از این قهرمان ملی ارائه می‌کند. تفاوت‌های نسخه سریالی این اثر با فیلم سینمایی به قدری پررنگ است که هر بیننده‌ای را برای تماشای این مجموعه تلویزیونی مجاب کند. این تمایز از همان نخستین سکانس قسمت اول که با رویکردی مطایبه آمیز در شهرداری ارومیه، تصویر جذابی از خلق وخوی قهرمان داستان به دست می‌دهد، روشن می‌شود.

علاوه بر سکانس‌های بیشتر و کامل تر، نحوه تدوین مجدد و موشکافانه این مجموعه نیز در همه قسمت‌های سریال جاری شده است که باعث می‌شود تماشای «عاشورا» حتی برای مخاطبی که «موقعیت مهدی» را در سینما دیده است، دلپذیر باشد. در واقع اگر بنا به ارزش گذاری باشد، سریال «عاشورا» از فیلم «موقعیت مهدی» کامل‌تر است، زیرا ابعاد شخصیت قهرمان را بهتر پرداخت می‌کند، نه اینکه صرفا با سکانس‌ها و پلان‌های اضافی وقت بیننده را تلف کند.

مهم‌ترین خصلت سریال «عاشورا» کامل بودن آن است؛ به این معنا که ترکیب بندی اثر در نسخه سریالی بهتر به چشم مخاطب می‌آید. این اثر که هم زمان ترکیبی از جلوه‌های ویژه حرفه ای، پرداخت دقیق شخصیت ها، لحظات دراماتیک و عاشقانه تأثیرگذار و حتی نما‌های سینمایی شاعرانه است، در نسخه سریالی اش یک مجموعه همه چیزتمام و پرظرفیت جلوه می‌کند که چشم بیننده از تماشای یکنواختی آن آزرده نمی‌شود.

در ادامه حتما بخوانید همه چیز درباره شهید مهدی باکری | بیوگرافی، محل و زمان شهادت + عکس

علاوه بر این، سازندگان «موقعیت مهدی» در تدوین نسخه سریالی فرصت بیشتری پیدا کرده اند تا با تمرکز بر هم نشینی شخصیت ها، روابط خانوادگی و نوع رفتار رزمندگان دفاع مقدس را به شکلی ملموس‌تر به مخاطب عرضه کنند، به طوری که حال و هوای بومی آن بیشتر به چشم می‌آید و لحن اثر ایرانی‌تر می‌شود.

واقع گرایی مشخصه کم نظیر «عاشورا» ست. این مجموعه، با وجود محور قرار دادن شخصیت شهید مهدی باکری و زمان نسبتا طولانی حضور این کاراکتر در قسمت‌های مختلف، توانسته است شمایل یک قهرمان کم حرف و به معنای دقیق کلمه «محجوب» را با کمترین دیالوگ برای بیننده به شکلی واقعی و همدلی برانگیز پرداخت کند؛ شخصیتی که شوخ طبعی خاص خودش را در کنار کارون بروز می‌دهد، در میدان نبرد با ریختن فشنگ‌ها به جیب یک رزمنده، پرده از تلاطم درونی اش برمی دارد و در سکانسی دیگر، زیر رگبار شماتت‌های خواهرش، سربه زیر می‌اندازد و با سکوتی سنگین بیننده را از صبوری و نجابت خود مطلع می‌کند.

شخصیت مهدی باکری، در کل این سه بخش مهم و دراماتیک، بیشتر از چند جمله دیالوگ ندارد و همه این‌ها با قرار گرفتن دوربین در جای مناسب، ترکیب مؤلفه‌های مختلف فنی و هنری (بالاخص موسیقی) و البته بازی اثرگذار و کنترل شده هادی حجازی فر در نقش شهید مهدی باکری تحقق می‌یابد. به این ظرفیت‌های پرتعداد، دو سکانس به یادماندنی از شهادت شهیدان حمید و مهدی باکری را هم اضافه کنید که بدون کوچک‌ترین تکلف و بزرگ نمایی در اوج شکوه برگزار می‌شوند.

«عاشورا» سریال هادی حجازی فر است که در هر دو مقام کارگردان و بازیگر، عملکردی درخورتوجه از خود به نمایش می‌گذارد. او به عنوان بازیگر یکی از مهم‌ترین کاراکتر‌های نمایشی سال‌های اخیر، بر روی لبه تیغ قدم برداشت؛ زیرا با تجربه بازی در نقش یک قهرمان دفاع مقدسی دیگر (احمد متوسلیان در فیلم «ایستاده در غبار») به سینمای ایران معرفی شده بود و در «عاشورا» هر لحظه ممکن بود به دام تکرار و کلیشه شدن بیفتد. حجازی فر، اما با دقتی درخورتوجه، در کالبد شخصیت شهید مهدی باکری فرو رفته و توانسته است این نقش را به شکلی یکسره متفاوت با نقشش در اولین فیلم محمدحسین مهدویان، رنگ آمیزی کند.